به گزارش تحریریه، «رابرت ساتلوف» مدیر اجرایی و پژوهشگر «موسسه واشنگتن برای سیاست خاورنزدیک»(WINEP) چند روز قبل در تحلیل انفجار کشتی اسرائیلی و رویکردهای سیاسی ایران، ضمن تکرار اتهامات غربی ها علیه تهران آورده است در صورتی که به ایران پاسخ مناسب داده نشود به جای اینکه روند مذاکرات برجامی تسهیل شود، دستیابی به توافق مختل خواهد شد.

گزارش مدعی است واشنگتن به همراه دیگر قدرت ها، آزادی دریانوردی در اقیانوس های جهان را تضمین کرده زیرا منافع حیاتی ایالات متحده موجب می شود مسئولیت حفاظت از این اصل و جلوگیری از تعرض به آن و مجازات موارد نقض فاحش را در دستور کار قرار دهد. 

این گزارش حمله به کشتی اسرائیلی را بخشی از گستره وسیع مبارزاتی ایران با ایالات متحده دانسته که گاهی اوقات به صورت یک به یک و برخی مواقع با حضور اسرائیل صورت می گیرد. بنابراین حمله به این کشتی هم باید در چارچوب مذاکرات ایران و قدرت ها در وین مورد ارزیابی قرار بگیرد.  

طبق این تحلیل برخی مقامات آمریکایی اعتقاد دارند هر پاسخ کاخ سفید به حمله ایران چه به صورت آشکار یا مخفیانه یا به شکل های عملیات نظامی، جنگ سایبری یا سایر وسایل به معنی تکرار رویارویی مستقیم ایران و ایالات متحده است که آخرین بار پس از ترور سرلشکر قاسم سلیمانی در ژانویه ۲۰۲۰ رخ داده بود. در این چارچوب هر تشدید تنشی برای ایران بدین مفهوم است که واشنگتن علاقه ای برای دیپلماسی جدی ندارد و نمی توان به آن اعتماد کرد. به این منظور آمریکا اسرائیل را تشویق به واکنش می کند و خود به اعلامیه های دیپلماتیک بسنده خواهد کرد. برخی دیگر نیز اعتقاد دارند این آزمایش آمریکا از سوی ایران، برای سنجش قدرت بازدارندگی ایالات متحده بوده است.

مسلما پاسخ آمریکا به ایران توجیه انجام مذاکرات هسته ای را از طرف ایران از بین می برد. طبق این گزارش که در نشریه معتبر «فارین پالسی» نیز منتشر شد دلایل گوناگونی برای بی نتیجه بودن مذاکرات برای دستیابی به صلح ذکر شده است. نخست اینکه مشکلات مالی ایران کاهش یافته است. کارزار فشار حداکثری ترامپ، با افزایش فروش و بهبود قیمت نفت ناکام ماند و اکنون فوریت اقتصادی توافق هسته ای برای ایران کاهش یافته و در واقع بسیاری از تحریم های موجود بی اثر شده است.

دلیل دوم، ایران دریافته است که منافع اقتصادی توافق هسته ای ۲۰۱۵ به اندازه ای که در ابتدا اعلام شده بود نیست و حتی با یک قرارداد جدید هم بسیاری از بانک ها و شرکت های جهان از تجارت با تهران می ترسند. بنابراین انگیزه بازگشت به برجام قابل توجه نیست.

نکته سوم اینکه درحالی که دیپلماسی در جریان است ایران پیشرفت های عظیمی را در برنامه هسته ای کسب کرده، به گونه ای که برخی اکنون زمان آستانه هسته ای ایران را در حد چند هفته می دانند. ایران به نحو قابل توجهی به ساخت بمب هسته ای نزدیک شده است. هیچ بحثی در این مورد وجود ندارد که ایران در چند ماه گذشته پیشرفت های قابل توجهی در بحث هسته ای داشته و در زمینه توانمندی ساخت سلاح هسته ای به آستانه نزدیک شده است.  

دلیل چهارم آن است که تهران و گروه های مورد حمایت آن واشنگتن را در عرصه ها و مکان های مختلف مورد آزمایش قرار داده و دریافته اند مهمترین واکنش ایالات متحده حمله به شبه نظامیان در مرز سوریه و عراق است.

به اعتقاد تحلیلگر این موسسه، اگر آمریکا واکنش موثر و گسترده ای را به حمله به کشتی مرسر استریت نشان دهد دلیل آخر در زمینه بن بست مذاکرات برجامی ناکارآمد می شود. البته برخی در واشنگتن مخالف این اقدام هستند زیرا اعتقاد دارند موجب می شود برای رهبر و مقامات ایران این نگرانی مشروع ایجاد شود که آمریکا کشوری متخاصم و غیرقابل اعتماد است و خشونت ها و اقدامات ایران تشدید شود.

پایان/